[Relacja] Tramwaj Konstal 5N

[Adamowicz]

Witam w kolejnej relacji,

z kilku powodów zdecydowałem się wstrzymać pracę nad "siódemką", aby zrealizować już od dawna snuty projekt opracowania i sklejenia modelu tego popularnego typu wagonu tramwajowego. Złożył się na to przede wszystkim sentyment i mgliste wspomnienie po "eNkach", które w Łodzi przetrwały najdłużej na, jakże mi bliskiej, konstantynowskiej linii 43/43bis...


Zdjęcie pochodzi ze strony Muzeum Komunikacji Miejskiej w Łodzi, http://www.muzeum.mpk.lodz.pl/

Historia popularnych "eNek", a właściwie ich pierwowzorów, sięga jeszcze czasów przedwojennych, gdy to w roku 1937 specjalna komisja powołana przez ministerstwo transportu III Rzeszy rozpoczęła prace nad konstrukcją zunifikowanych wagonów tramwajowych dla niemieckich miast. Do wybuchu wojny opracowano wytyczne budowy dwuosiowego wagonu silnikowego. W obliczu kryzysu komunikacyjnego w latach 1942-43 wytwórnia Düsseldorfer Waggonfabrik przygotowała na ich podstawie dokumentację i prototyp wagonu KSW (Kriegsstraßenbahnwagen, niem. wojenny wagon tramwajowy). Konstrukcja wagonu była maksymalnie uproszczona, aby nie sprawiać problemów zarówno wytwórczych jak i eksploatacyjnych w dobie wojny.
Do końca wojny powstało w sumie około 200 sztuk wagonów silnikowych i doczepnych, z czego kilkanaście sztuk pozostało po wojnie na terenie Polski. Zapotrzebowanie na tabor tramwajowy w wyniszczonym wojną kraju sprawił, że już w 1946 Komisja Wagonowa opracowała na podstawie zachowanych egzemplarzy wagonów KSW z Katowic niemal identyczną konstrukcję oznaczoną jako typ N (Normalizowany) oraz wagon doczepny ND. Budowy podjęły się wszystkie zdolne do pracy zakłady (Chorzowski Konstal, Sanocka Fabryka Wagonów, ba! nawet Stocznia Gdańska!). Nowy typ tramwaju o dość siermiężnej konstrukcji, oferujący spartańskie warunki podróżowania i obsługi miał zaspokoić tymczasowe potrzeby komunikacyjne. Ostatecznie, pomimo rozpoczęcia pod koniec lat 50 produkcji wagonów 13N, "eNki" przetrwały do lat 90. W międzyczasie przechodziły liczne modyfikacje (zmiany konstrukcji nadwozia, wózka, układów hamulcowych), stąd też kolejne numerki w nazwie typu. Dla miast posiadających wąskotorową sieć tramwajową (1000 mm) przeznaczone były tramwaje z odpowiednio zmodyfikowanym wózkiem oznaczone jako 2N i 2ND, oraz późniejsze 5N i 5ND

Ze względu na mnogość różnic konstrukcyjnych trudnych do odtworzenia dla wagonów już nieistniejących zdecydowałem się wykonać model tramwaju MPK Łódź o numerze taborowym 337 będącym obecnie czynnym eksponatem Muzeum Komunikacji Miejskiej w Łodzi. Skala modelu 1:25. Relację potraktujcie jako sklejanie "surówki" przyszłej wycinanki.
Dokumentacja jest w większości oparta na własnych pomiarach i zdjęciach, choć pewną pomocą były następujące publikacje:

• S. Chełmiński, W. Danielewicz: Obsługa taboru tramwajowego w zajezdni, BiA, Warszawa 1956
  Z. Gołębiewski: Budowa tramwajów i trolejbusów, WSiP, Warszawa 1975

Zwymiarowanie i obfotografowanie wózka od "eNki" nie było by możliwe, gdyby nie życzliwość i pomoc udzielona mi przez pracowników Tramwajów Podmiejskich sp. z o.o. obsługujacych zajezdnię w Brusie.
Zapraszam także na stronę Klubu Miłośników Starych Tramwajów, gdzie dokładniej opisano dzieje linii turystycznej "0" obsługiwanej właśnie wagonem 337

[Adamowicz]

Ale zacznijmy od początku...

prace zacząłem od zwymiarowania i dokładnego obfotografowania wózka od "eNki". Dzięki uprzejmości i cierpliwości pracowników zajezdni Brus, po trzech godzinach miałem wszystkie niezbędne materiały. Oto tylko niewielki fragment dokumentacji zdjęciowej:

Polecam zrobić sobie taką miarkę jak na ostatnim zdjęciu, naprawdę ułatwia wymiarowanie detali ze zdjęcia.

Kilka dni pracy z Corelem i zarówno plany jak i poszczególne części wózka zostały rozrysowane. Pora więc na przyjemniejszą część, czyli klejenie.

Na pierwszy ogień poszły elementy tworzące ramę wózka:

[Maverick33]

No NO nieżle - choć myślałem że będzie jakiś byczek albo cuś innego
Ale temat też super

[Adamowicz]

(witam pierwszych kibiców )

następne w kolejności były wszystkie drobne elementy ramy wózka, które po wycięciu utworzyły taki oto malowniczy bałagan:


Po sklejeniu (na szczęście nic nie zginęło) powstały następujące detale:




czyli po kolei: widły maźnicze, odbijacze resorów, podpory resorów, uchwyty zgarniaczy, uchwyty silników, gniazda i bolce nadwozia, okucia wewnętrznych poprzecznic, ślizgacze pałąków hamulca oraz wieszaki dźwigni hamulcowych.

[Adamowicz]

Przyszła kolej na spasowanie wszystkiego razem i sklejenie w jeden kawałek:


a tutaj jeszcze zbliżenia na wcześniej sklejone detale umieszczone na swoich miejscach:



I to by było na razie tyle. Trochę zmieniłem metodykę pracy, więc sklejanie ramy wózka zajęło trzy dni, a nie miesiąc jak w przypadku EU07 (choć trzeba przyznać, że element ten jest tutaj o niebo prostszy).
Tak więc wózek idzie do lakierni, a w kolejce czekają zestawy kołowe, które się właśnie "sezonują":

z cyklu "1001 zastosowań 5-tomowej encyklopedii PWN"

Do następnego razu,
Paweł

[Precyzyjny]

Ja także chętnie pokibicuję tej relacji. Starsze tramwaje mają więcej uroku niż obecnie produkowane.

[iron_84]

Zapowiada się naprawdę ciekawie.
Jeszcze męczę konstala 105n a tutaj
zabytek projektują.
Już nie mogę się doczekać wydania modelu.
Pozdrawiam.

[Adamowicz]

Witam,

na szybko powstały kolejne elementy - zestawy kołowe. Było sporo wycinania kółek i stożków:


Pojedyncze koło składa się z coś około 13 części, co jest zupełnie przyzwoitą liczbą w porównaniu z kołami niejednego czołgu.

Po sklejeniu potraktowałem tarcze kół bosych szpachlówką w celu ich uplastycznienia. Niestety efekt był odwrotny od zamierzonego - wamodowska papka zaczęła sie kruszyć i odpadać podczas szlifowania. Lepszy do tego celu okazał się wikol. Ostatecznie powstało coś takiego:


Na razie zestawy są tylko złożone na sucho, aby można było potem przewlec je przez silnik.

Tymczasem przygotowałem sobie materiały na najbliższy weekend - maźnice i układ hamulca postojowego:


Trochę mi sie numeracja przesunęła, bo zapomniałem, że przed układem hamulcowym przydałoby się jeszcze skleić silnik i osłonę przekładni

To tyle na dziś, kolejna porcja wrażeń po weekendzie, mam nadzieję...
Pozdrawiam,
Paweł

[Adamowicz]

Witam,

dziś małe uzupełnienie do wózka - skleiłem wszystko, co łączy ramę z osiami. No, ale po kolei.
Wpierw wymiętosiłem maźnice:


Następne w kolejce były resory:


Na koniec sprawdziłem jak to razem współgra:


Węzły maźnicze gotowe, pora więc wyprowadzić na spacer aerograf. W kolejnym odcinku - hamulec postojowy.

Pozdrawiam,
Paweł

[Adamowicz]

Witam,

Jakoś przebrnąłem przez "najciekawszą" część podwozia - układ hamulca postojowego. Tradycyjnie zdjęcia detali luzem:


Jeden zestaw elementów poskładałem na próbę...


... a następnie zainstalowałem w wózku, aby sprawdzić jak taka przekładnia hamulcowa się spisuje:

Przepraszam za przepalone zdjęcia

Standardem są już ruchome koła, zawieszenie i układy skrętu, to niech to będzie propozycja rozszerzenia standardu o ruchome układy hamulcowe

I byłoby tego. Do następnego razu, czyli do silników.
Paweł