W zasadzie mógłbym powiedzieć, że to kolejny-kolejny, bo akurat ten samolocik znam niemal na pamięć. Pierwszy raz skleiłem go parę lat temu, będąc w szpitalu. Ponieważ wiedziałem, że nie będzie to krótka wizytka i mając twarde postanowienie nie umrzeć tam z nudów, poprosiłem sanitariusza (chyba odrabiał tam wojo czy coś takiego), aby kupił mi nóż do tapet, jakiś klej, a przede wszystkim ściągnął z netu i dał do wydrukowania model, który zobaczyłem na stronie Card-Plane. Chłopak kumaty był - to i wydrukował. Żeby śmieszniej, zamiast nożyka do tapet kupił mi, chyba w Rossmanie, matę do cięcia z nożykiem i metalową linijką. Mam ją do dziś. Najgorszy jazz miałem z klejem - musiał być bezwonny. Wiadomo, szpital. W kiosku dostał jakiś podobno "w sam raz do papieru" i nawet był OK. Dopiero w domu zorientowałem się, że tak zacząłem znajomość z BCG... W każdym razie model powstał, usztywniany różnymi kartonikami oraz drutami ze spinaczy. Ze względu na tzw. "niepokazywalność", przy okazji przeprowadzki zaliczył kontener. Ale wrócił - gdy wpadłem tam po kilku tygodniach, aby zobaczyć, czy nie goni mnie jeszcze jakaś korespondencja, znajomy cieć oddał mi kartonik z PWS-em. "Bo to, panie, dzieciaki go znalazły, a ja wiem, że pan to takie robił, więc może potrzebny..." Nie miałem serca go prostować, podziękowałem, nawet trochę naprawiłem. Ale i tak był do... wiadomo, do czego. Więc postanowiłem zrobić jeszcze raz, tyle, że już bardziej "wypasiony" i taki bardziej na półkę. Bo z planów, które w międzyczasie przestudiowałem, wyszło mi, że model Lecha, owszem, fajny jest, ale uproszczony bardzo. Taki miał zresztą być - z założenia.
Dziś wiem, że PWS-50 w czasie Challenge'u 1930 wyglądał mniej więcej tak:
Jak wyglądał z przodu, pokazuje fotka, z zasobów Bundesarchiv. O, tutaj. No więc "wziąłem i przemalowałem" oraz dorobiłem to, czego brakowało.
Trwało to prawie dwa lata, ale nic mnie nie goniło...
Model nie jest zrobiony w klasycznej 1:33, tylko w "plastikowej" skali. Takie robię - żeby mi się na półeczce mieściły, bo mała niestety jest...
Przy okazji od razu załatwię grzeczności:
Bardzo dziękuję
koledze Lechowi Kołodziejskiemu - za przygotowanie modelu bazowego
oraz koledze Stealthowi - za twórcze snucie hipotez, które zaowocowały rozwiązaniem zagadki "co to za cudo i po co, ma ten PWS przyczepione z boku?". Stealth, w czasie dyskusji rzucił nazwą "wysięgnik" na określenie tego elementu. Po chyba dwóch dalszych mailach olśniło mnie, że ma rację - to był po prostu system prowadzenia linek sterowania tak, aby się o siebie nie ocierały i nie zaczepiały.
W moim modelu jest to zrobione tak, jak widzę na fotografiach (a uzbierałem ich w sumie kilkanaście). I sądzę, że zrobiłem tak jak było rzeczywiście.
Powoli rozwiązywały się też inne zagadki, a przy okazji powstawały kolejne wersje. Pierwsza padła ofiarą Żarłocznego Kosza - za brzydotę, druga - za niezgodność z właśnie znalezionymi nowymi materiałami, trzecia - została ciężko ranna w wyniku kontaktu z ciekawskimi łapkami koleżanek córki. Ta ukończona to chyba szósta wersja.
Dobra, zamiast słów, niech mówią obrazki.
Oto PWS-50, opracowany na podstawie modelu CardPlane, ale ze zmienionym malowaniem i paroma innymi elementami.
Przy okazji - od razu potwierdzam to pisał Lechu na "czarnym": model przygotowany dla CardPlane to tylko poprawione i zmienione MALOWANIE, nie ruszałem projektu autorskiego - więc fotele i parę innych rzeczy są w takim kształcie jak były w 2006 r. Żadnych oddzielnych lotek czy sterów, osłona silnika też bez zmian. Jedynie dodałem możliwość zrobienia wiatrochronów w takim kształcie, jak są na fotkach z Ch'30 - bo były łukowate i jest to widoczniejsza różnica niż np. fotele. Ten ramkowy wiatrochron zabudowano po remoncie, dużo później. Moja osłona silnika i tak zresztą jest przewidziana do zmiany, bo parę dni temu na znanym portalu aukcyjnym (ale niemieckim...) pokazała się miodnej jakości fota PZL-5 z osłoną kubek w kubek, jak od PWS-50, a przecież i tu i tu był zamontowany silnik Cirrus Mk.III. No i widać ten chwyt powietrza do gaźnika, który można zobaczyć też np. w Gipsy Mothach, a który podejrzewam, że był i na osłonie PWS-50.
Dołożę trochę szczegółów, zwłaszcza kabiny. Od razu uprzedzam - nie znalazłem żadnej fotografii pokazującej choćby fragmencik jej wyposażenia, więc nie jest to żadne dokładne odwzorowanie. Co prawda, jako wzór posłużyłem się elementami używanymi w samolotach z epoki, więc szansa, że trafiłem, jest spora. Jako że PWS-50 był samolotem raczej "niskobudżetowym", fotele zbudowałem jako klasyczne, drewniane. Kształt drążka wg opisu w "Polish Aircraft 1893-39" J.B.Cynka, zegarki - "rosyjska ruletka", ale zestaw obejmuje podstawowe w tym czasie. Kraniki, zawory, ręczna pompka paliwowa - umiejscowione na tzw. "czuja". Co prawda nie jestem pewien, czy wskaźnik poziomu paliwa w zbiorniku opadowym (moim zdaniem był taki, bo mechaniczna pompa paliwowa - to zbyt wyrafinowane rozwiązanie, jak na drewnianego PWS) nie był po prostu zwykła rurką (tak jak np. w Caudronach G3 i tak jak narysowałem w nowych arkuszach dla CardPlane).
Ponoć przed kabiną był jakiś przyrząd - jeśli tak, to obstawiłem, że to busola, tym bardziej, że mam fotografie, na których coś takiego majaczy między wiatrochronami. Zrobiłem ją na wzór modelu Askanii, dość popularnej w tym czasie. Surowiec: kuleczka silikonu o średnicy chyba poniżej 1 mm.
Jeśli ktoś zauważy nie napięte naciągi - to wyjaśniam: zbyt wolny byłem i nie zareagowałem na słowa teściowej "O, jaki ładny..." - ale na szczęście poszły tylko niteczki z lewej burty. Z tym, że dokleić tak napięte jak były - już się nie udało.
Cóż - córkę to już sobie wychowałem, teraz pora na "większe" wyzwanie.
Pozbierałem trochę fotografii z trwania budowy, może kogoś zainspirują.
Tutaj widać jak sklejałem wannę kadłuba. Poszczególne boki dostały cyjanoakrylu na krawędzie, potem te, które stykały się ze sobą zostały sfazowane do 45°, aby szczeliny między nimi były jak najmniejsze, a retusz - w zasadzie niepotrzebny i całość połączyłem sklejkami. Pomiędzy nimi zostawiłem przerwy na wklejenie wręg.
Wanna sklejona - oczywiście, zanim boki połączyłem z dnem, dokleiłem od wewnątrz panele stopni, zrobiłem wloty powietrza do silnika z przodu tudzież wszelakie otwory. Ta "listewka" pod górną krawędzią boku posłuży mi do oparcia wzmocnionego elementu, usztywniającego tylną część kadłuba.
Elementy wyposażenia kabiny: jeden z zegarków, po retuszu krawędzi, a jeszcze przed zaobrączkowaniem pomalowanym na czarno drucikiem miedzianym o mikrej bardzo średnicy, sklejona CA z kawałków spłaszczonego drucika "wajcha od gazu" oraz gotowa tablica przyrządów, z zegarkami oraz kranikiem paliwa po prawej. Spora, ma ok. 12 mm szerokości.
Tu widać prawie gotową kabinę. Fotele z pasami, obramowanie konstrukcji, instalacja paliwowa, mało widoczny jest wał drążka sterowania, a nie widać w zasadzie popychacza dźwigni sterów, bo jest pod tymże wałem głównym. Kółko trymera jest już w nowym miejscu, widać gdzie było poprzednio. Było, ale w gotowej kabinie postanowiłem coś tam dogiąć czy poprawić, no i szczypce "wypsły mię się" z palców, wpadły do środka, a zaraz potem na zewnątrz, ale już wypruwając trochę drobiazgów. Dobrze, że młodzieży w domu nie było, ale z 10 lat czyśćca zarobiłem za rzucanie wędlinami. Nie dało rady już tak precyzyjnie wkleić kółka i fotelika, na szczęście nie widać, jak rozwaliłem ramę pod fotelami. Jak ktoś nie wie, to nie zauważy. Pasy - pomalowana folia metalowa, ich okucia - cieniutki drucik stalowy. Z tyłu kabiny widać zbiornik, który zrobiłem w nadziei, że będzie widoczny przez oparcia foteli i wycięcie we wrędze. Mogłem sobie chyba darować...
W kolejnej odsłonie pokazujemy Państwu konstrukcję płatów - w zasadzie klasyka, dałem tylko dodatkowy dźwigar oraz klocek korkowy w miejscu mocowania goleni podwozia. Reszta to czyste rzemiosło: sfazowanie krawędzi tam gdzie potrzeba (na lotkach też rzecz jasna!), nagniecenie zaokrąglonym końcem stalowej igły śladów żeber - widać pod światło, że chyba się udało. Końcówka skrzydła została wzmocniona sklejonym z dwóch warstw kartonu i wyoblonym na krawędziach elementem. Rewelacyjnie ułatwiło to zrobienie końcówek płata, dość trudnych do uformowania w skali 1:72 mimo zmiękczenia ich klejem BCG. Ale i pewnie w klasycznej jest to dobry pomysł, trzeba tylko skleić pewnie z pięć warstw kartonu. Spróbujcie - formowanie wyobleń na końcu płata przy takiej pomocy to Pan Pikuś.
Blisko, coraz bliżej. Tutaj widać model złożony na sucho, przed dopieszczeniem połączeń skrzydeł z kadłubem,. Potem jeszcze było maskowanie, malowanie rzadką srebrną farbą metalowych części konstrukcji. W ostatniej chwili zdecydowałem się robić pełną makietę silnika wraz z osłoną, co wydatnie spowolniło prace. Niestety - gdzieś mam te fotografie, ale nie wiem gdzie. To znaczy mam nadzieję, że mam, a nie, że poszły w kosmos. W każdym razie osłona powstała z cienkiego papieru (70g) nasączonego CA, wycięta metodą "może tym razem się uda" (tak naprawdę już trzecia okazała się pasująca do krzywizn kadłuba), silnik zrobiłem z bloków kartonu i kawałków stalowego drucika, zresztą i tak prawie go nie widać.
Prawie koniec - tu widać, jak sobie ułatwiam robotę przy małych detalach. Wcale nie trzymam ich w palcach, tylko naklejam na taśmę klejącą (może być nawet zwykła malarska za 2 PLN, byle SŁABO trzymała) i można malować bez obaw. Kółka początkowo chciałem zrobić z metalowymi, srebrnymi kapslami, ale potem przeanalizowałem fotografie i wyszło mi, że były raczej ciemne - czerwone albo niebieskie. Zrobiłem czerwone, bo mi to bardziej pasowało do ogólnej kolorystyki samolotu. Tutaj oponki wydaja się czarne i na dodatek lśniące, ale w realu są ciemnoszare i matowe. Za dużo świateł dałem do fotografii. Na koniec trochę po macoszemu potraktowanych części - ogonek, lotki, drążek. Niech też mają satysfakcję.
No i na koniec zajrzałem obiektywem do wnętrza kabiny, co przy tej wielkości nie jest łatwe - oś lampy błyskowej czy innej doświetlającej jest sporo odsunięta od osi obiektywu i taka lampa wcale się nie przydaje. No, ale coś tam widać. Na pierwszym zdjęciu poniżej błyszczy się gaśnica, którą przykleiłem poziomo do przedniej ścianki kabiny, obok niej jest brązowa torba - na narzędzia, linki kotwiczące itp., na kolejnym - dno kabiny, drążek i szczegóły instalacji paliwowej na lewej burcie, na trzecim - szef kuchni poleca dźwignię gazu i busolę...
Jakby kto chciał sobie trochę podobnego skleić, tyle że w "ludzkiej", kartonowej skali - to niech nie pisze do mnie. Wystarczy poczekać jeszcze trochę i zaglądać na http://www.modele-kartonowe.com. A jeśli nie wystarczy mu to, co ujrzy - no to wtedy niech już pisze...
